Lupine als vleesvervanger

Jos en Marina zijn studenten van de Hogere Agrarische School. Tijdens hun stage bij het voedingsmiddelenbedrijf Enkco verkennen zij  de mogelijkheden om lupinezaden in plaats van sojabonen te gebruiken in vleesvervangende voedingsmiddelen.

Tot nu toe is soja verreweg de belangrijkste grondstof voor  vleesvervangers zoals tofu en allerlei vegetarische snacks. Om minder afhankelijk te zijn van sojaproducten gaat Enkco miljoenen investeren in het verbouwen en oogsten van eiwitrijke lupinezaden. Vroeger werd in Nederland de lupine aangeplant op voedselarme gronden voor de aanvulling van stikstofverbindingen in de bodem. Lupine (afbeelding 1) behoort tot de vlinderbloemige planten en bezit evenals de sojaplant wortelknolletjes met stikstofbindende bacteriën. In de wortelknolletjes vindt uitwisseling van stoffen plaats tussen de bacteriën en de plant.

Welke relatie bestaat er tussen de bacteriën in het wortelknolletje  en de lupineplant?

Suikers die in de bladcellen zijn gevormd, worden verspreid door de hele plant.

   Via welke vaten worden deze stoffen vervoerd naar de  wortelknolletjes?

Over de relatie tussen knolletjesbacteriën en lupine worden drie uitspraken gedaan:

Geef aan of de betreffende uitspraak juist of onjuist  is.

Nu wordt lupinemeel voor snacks, brood en andere bakproducten nog geïmporteerd uit Australië. Het voedingsmiddelenbedrijf Enkco zet een productielijn voor vleesvervangers op, waar na de zomer de  eerste burgers, balletjes en spiesjes van in Nederland geteelde lupine van de lopende band rollen.

Sojameel wordt op grote schaal in Nederland ingevoerd om te  worden verwerkt in veevoer. Lupine lijkt een geschikte vervanger van sojameel. In Nederland wordt al geëxperimenteerd met lupine in veevoer. Ook in  het kader van duurzaamheid heeft de teelt van lupine  voordelen.

eenheden per 100 gram eetbaar gedeelte

Lupinezaden bevatten evenals sojabonen veel organische stoffen(afbeelding 2).

Door welke stoffen zijn deze zaden zo geschikt voor het gebruik  in vlees- vervangende voedingsmiddelen?

Geef een argument waarom het gebruik van in Nederland  geteelde lupinezaden milieuvriendelijker is dan het gebruik van uit Australië geïmporteerde lupinezaden.

Schrijf je antwoord op en kijk daarna bij hint voor het juiste antwoord.

Bepaal zelf hoeveel punten je hebt.

Een belangrijke reden om in Nederland lupine te verbouwen  ter vervanging van soja is dat over de hele wereld een groot deel van het areaal soja bestaat uit rassen die genetisch gemodificeerd  zijn.

Verschillende maatschappelijke organisaties zoals Greenpeace zijn tegen het gebruik van genetisch gemodificeerde organismen.

    Geef een biologisch argument dat hun standpunt  ondersteunt. Schrijf zelf het antwoord op. Kijk daarna bij hint voor het juiste antwoord. Denk er aan dat je volledige zinnen schrijft en niet verwijswoorden (die/ hij/het) gebruikt.

Bepaal daarna hoeveel punten je antwoord waard is, wees kritisch.

Door genetische modificatie kunnen genen zijn ingebracht voor resistentie tegen ziekteverwekkers of resistentie tegen  onkruidbestrijdingsmiddelen.

In beide gevallen heeft een sojaboer een grotere  teeltopbrengst.

  Leg uit hoe resistentie van sojaplanten tegen onkruidbestrijdingsmiddelen kan leiden tot een hogere soja-opbrengst.

Schrijf eerst je antwoord op. Bekijk daarna bij Hint het juiste antwoord en bepaal hoeveel punten je antwoord waard is. Wees specifiek.

Jos zegt dat bij soja en bij lupine dezelfde genen voor resistentie tegen een ziekteverwekker kunnen worden ingebracht.

Marina merkt op dat een sojaplant zodanig genetisch gemodificeerd kan zijn, dat de plant resistent is tegen een ziekteverwekker én resistent  is tegen een onkruidbestrijdingsmiddel.

   Wie doet of wie doen een juiste  uitspraak?

Tijdens hun opleiding hebben de studenten een experiment uitgevoerd met lupineplanten met wortelknolletjes die in een kas met  radioactief

stikstofgas (N2) werden gekweekt. Na de oogst werden de zaden van  de

lupineplanten verwerkt in veevoer dat aan een melkkoe gevoerd werd. De studenten willen weten of de consumptie van lupine-eiwitten bijdraagt aan de productie van melk. Ze onderzoeken van de  koe:

1      bloed

2      melk

3      urine

Uit de resultaten van hun onderzoek blijkt dat de lupine-eiwitten inderdaad bijdragen aan de productie van melk.

Geef achter elk nummer aan of de studenten in het betreffende monster wel of geen radioactieve stikstofverbindingen hebben aangetroffen. Schrijf op Wel of Geen

Boeren zullen, na jarenlange teelt van lupine op dezelfde akker, zonder bemesting, een afname in de opbrengst van lupinezaden  hebben.

Stikstofverbindingen zijn hierin niet de beperkende  factor.

       Noteer een verklaring voor afname in de  zaadopbrengst.

Schrijf je antwoord eerst zelf op,  kijk daarna bij hint voor de juiste antwoorden. Bepaal zelf hoeveel punten je antwoord waard is.