Zwarte dood

Tijdens zijn vakantie in de Verenigde Staten bezoekt Wouter het Grand Canyon National Park. In een van de parkwachtershutten hangt  een informatiebulletin over de pest.

“De pest komt toch al eeuwen niet meer voor?”, vraagt Wouter aan de dienstdoende parkwachter.

“Toch wel”, antwoordt deze. “Veel knaagdieren in verschillende staten zijn nog steeds drager van de ziekteverwekker van de  pest”. Zou dat dezelfde zijn als de ziekteverwekker die in de middeleeuwen  de Zwarte Dood heeft veroorzaakt, vraagt Wouter zich af? Op Wikipedia vindt hij de volgende informatie.

In de 14e eeuw is ongeveer een derde van de Europeanen tijdens  een

epidemie aan de Zwarte Dood gestorven. De ziekteverwekker is Yersinia pestis, een bacterie die wordt overgedragen van knaagdieren, via vlooien, op mensen.

Symptomen in de eerste dagen na besmetting zijn rillerigheid en koorts. Als de infectie zich uitbreidt naar de lymfeklieren, zwellen deze  op. Daarom wordt de ziekte ook wel builenpest genoemd. Bij  tijdige behandeling, of als het afweersysteem de ziekte onder controle krijgt, verdwijnen deze builen en treedt genezing op. Indien de bacterie uit de lymfeklieren ontsnapt, kunnen organen zoals de longen worden aangetast of kan de bloedbaan geïnfecteerd  raken.

Vlooien bijten hun slachtoffers om bloed op te zuigen uit de  haarvaten.

     In welke eigenschap verschillen haarvaten van aders en  slagaders, waardoor haarvaten voor vlooien geschikter zijn om bloed uit op te zuigen?

Sommige stoffen uit het opgezogen bloed worden in de darmen van de vlo enzymatisch verteerd zodat de vlo ze als bouwstof kan gebruiken.  Vier stoffen of groepen van stoffen in het opgezogen bloed zijn: aminozuren, antistoffen, glucose en hemoglobine.

      Welke van deze moeten verteerd worden zodat de vlo ze als  bouwstof kan gebruiken?

De eerste dagen na besmetting is een patiënt rillerig en krijgt hij  koorts.

  Is er een verband tussen de rillerigheid en de koorts van de  patiënt? Zo ja, wat is dan het verband?

In tegenstelling tot in de middeleeuwen is tegenwoordig behandeling mogelijk als iemand met de pestbacterie besmet  is.

Indien de infectie de bloedbaan bereikt, treedt bloedvergiftiging op. Als er in dat stadium niet snel met een behandeling wordt gestart, overlijdt  de  patiënt binnen enkele dagen doordat vitale organen worden  aangetast.

‒      Verklaar waarom vaccinatie in dit geval geen zin  heeft.

‒      Noteer een behandeling die in deze situatie wel geschikt  is.

Schrijf nu eerst je antwoord op. Algemeen open vragen: Wees specifiek, dus geen verwijswoorden zoals die wordt dan beter. Benoem welk organisme, welke omstandigheden welke gevolgen.

Kijk daarna bij Hint voor de juiste antwoorden. Bepaal zelf of jou antwoorden goed zijn. Wees kritisch, bijna goed levert meestal geen punten op.

Wouter wil weten of de pest waarvoor nu gewaarschuwd wordt in  de Verenigde Staten, dezelfde is als de Zwarte Dood uit de middeleeuwen. In een recent nieuwsbericht vindt hij dat uit DNA-onderzoek aan  botten, afkomstig van een kerkhof met slachtoffers van de Zwarte Dood, blijkt dat het inderdaad dezelfde ziekte betreft.

      Welke resultaten leidden tot deze conclusie?

Schrijf nu eerst je antwoord op. Algemeen open vragen: Wees specifiek, dus geen verwijswoorden zoals die wordt dan beter. Benoem welk organisme, welke omstandigheden welke gevolgen.

Kijk daarna bij Hint voor de juiste antwoorden. Bepaal zelf of jou antwoorden goed zijn. Wees kritisch, bijna goed levert meestal geen punten op.